DE MILIEURAMP
ONDER ONZE VOETEN
een kritische column door Arjan Krikke
Het gaat slecht met de Nederlandse bodem. Alarmerend slecht. Met de rapportage ‘De uitgeputte bodem’ van Zembla werd dat nog eens pijnlijk duidelijk. Als groenvoorzieners ervaren we dat al jaren. Ter illustratie: elke schep grond hoort tientallen regenwormen te bevatten, tegenwoordig heb je geluk als het er één is.
Uit het oog
Jammer genoeg trekt de milieuramp die zich onder onze voeten voltrekt weinig bekijks. IJsberen op afdrijvende ijsschotsen of met olie besmeurde vogels in de baai van Mexico, die wel. Ze krijgen massaal ons medeleven. Ook bijen en andere insecten winnen de laatste jaren aan sympathie. Maar om wormen, aaltjes, schimmels en mollen bekommeren weinigen zich. En dat moet zo snel mogelijk veranderen.
Arjan Krikke Adviseur Buitenruimte van ons zuster- bedrijf De Enk
De fundering wankelt
De uitputting van de bodem is een onzichtbare catastrofe. En dat terwijl al het landleven ervan afhankelijk is, inclusief wijzelf. Die bodem is letterlijk de fundering van het ecosysteem en als dat wankelt, stort de hele boel in. Dat het wankelt, blijkt wel uit de enorme afname van de biodiversiteit. Alleen al 70 procent minder insecten. Minder insecten betekent minder vogels. En ga zo maar door.
Kop in de bodem
De uitzending van Zembla ging met name over grondgebruik door boeren, over hoe stikstof en overmatig gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmest de bodem verstieren. Ook wij groenvoorzieners doen een flinke duit in het zakje. Samen zijn we immers verantwoordelijk voor het beheer van vele miljoenen kubieke meters bodem. We moeten met elkaar veranderen. Tijd om onze kop niet meer in het zand te steken, maar in de bodem.
De bodem koesteren
Humist Marc Siepman schudde ons flink wakker. Tijdens de inspirerende workshop ‘Koester de bodem’ liet hij ons zien hoe wij tegenwoordig de bodem als een controleerbaar chemisch-mechanisch substraat behandelen. We beoordelen de bodem aan de hand van technische parameters als N-P-K, PH-waarde en M50-cijfer en spitten en frezen er flink op los. Daarbij vergeten we dat de bodem een evenwichtig, gecompliceerd systeem is waarin bodemleven de hoofdrol hoort te spelen. Willen we onze bodem – en daarmee ons ecosysteem en uiteindelijk onszelf - redden, dan ligt daar de oplossing.
OP WEG NAAR EEN BETERE BODEM
Gelukkig heeft onze sector de bestrijdingsmiddelen al afgezworen en is bijna iedereen wel overgestapt op organische bemesting. Maar we kunnen meer doen. Door zo min mogelijk te doen. Het beste voor de bodem is om zo min mogelijk te ‘tuinieren’ en het natuurlijke proces zijn gang te laten gaan. Maar we willen wel voetballen en golfen op kort gras en niet in het bos. Knijpen we dan een oogje dicht? Of gooien we ook daar het roer om?
Zo doen wij dat
Wij zijn van mening dat er in het beheer van kort gras nog een wereld te winnen valt qua omgang met de bodem. En we zijn er ook al mee begonnen. Op de sportvelden van de gemeente Groningen gaan we bodem- en gewassensingtechnologie inzetten. Sensoren meten de conditie van het gras en de bodem en wijzen zo heel precies aan waar zich problemen voordoen. Werkzaamheden als bemesten, beluchten of verschralen kunnen dan heel plaatsspecifiek worden uitgevoerd met GPS-gestuurde machines. De rest van de bodem laten we met rust. Dat scheelt brandstof, grondstoffen, tijd en dus ook geld. Om geen chemische bestrijdingsmiddelen nodig te hebben, passen we Integrated Pest Management (IPM) toe: met goede monitoring en preventieve maatregelen voorkomen dat ziektes en plagen ontstaan. Verder composteren we blad dat we ruimen tot Bokashi en vormen we onnodig intensief gemaaide gazons om tot extensief beheerde HEEM-vegetatie.
TIP VOOR THUIS
Er zijn 1001 manieren om een steentje bij te dragen aan het herstel van onze bodem. Op het gebied van sportvelden, golfbanen, daktuinen en terreinen denkt De Enk graag met u mee. U kunt zelf ook wat doen. Maak in uw eigen tuin eens een ‘rommelhoekje’ van een paar vierkante meter waar u blad en plantenresten niet opruimt en kijk eens wat er gebeurt met de bodem. Wedden dat juist in dat hoekje de vogels komen zoeken naar wormen en insecten? Ik weet zeker dat u het rommelhoekje groter maakt!
