In Rotterdam werken de bevlogen landschapsarchitecten van LOLA aan een betere wereld, onder andere in de Nederlandse steden. Die mogen – nee, moeten – een stuk groener. En radicaal ook. Over het hoe en waarom sprak medeoprichter Eric-Jan Pleijster met Peter Koop, bedrijfsleider bij De Enk.
Verloren Landschappen
Eric-Jan Pleijster richtte in 2006 LOLA Landscape Architects op, samen met twee gelijkgestemden. Ze kwamen recht van de Wageningen Universiteit, vol idealen.
Hun ambitie? Het stedelijke landschap nieuw leven inblazen en verborgen lagen in de natuur opnieuw zichtbaar en ervaarbaar maken. Vandaar ook de naam LOLA, afgeleid van Lost Landscapes.
“Landschappen die op dit moment niet in goede staat zijn willen we aan de hand van de verborgen lagen verbeteren, de ware aard weer boven brengen”, vertelt Eric-Jan.
Eric-Jan Pleijster
Landschapsarchitect en medeoprichter - LOLA
Ervaringen Ontwerpen
LOLA staat ook voor Getting Lost, een ervaring die de LOLA’s iedere stadsbewoner gunnen. Eric-Jan: “We zien veel van hetzelfde.
Wat we met LOLA willen, is dat ieder stedelijk landschap een unieke ervaring is waar je kunt verdwalen, verwonderen, verbazen, verliefd worden. Met onze ontwerpen willen we zulk soort gevoelens mogelijk maken. Neem een speeltuin. Daar kun je een wipkip neerzetten, maar kinderen zijn daar snel op uitgekeken.
Je kunt ook een speelaanleiding maken: een boom om in te klimmen, een heuvel om vanaf te rollen. Dat zijn ervaringen. Die kan je ontwerpen.”
De Restauratieopgave
Volgens Peter Koop ligt er een grote restauratieopgave. “Klopt”, antwoordt Eric-Jan.
“We willen de verborgen landschappen, vaak bedekt door verharding, opnieuw ontdekken en inzetten om stadslandschappen duurzamer, groener en avontuurlijker te maken. Waar anderen een gewone straat zien, ziet LOLA een veld vol mogelijkheden om biodiversiteit, waterbeheer en natuurlijke elementen terug te brengen.
Onze culturele landschappen zijn bedacht en gemaakt in een tijd dat de grote uitdagingen waar we nu voor staan nog geen rol speelden.”
Peter Koop
Bedrijfsleider Drachten - De Enk
Wonen in een Natuurgebied
Dat moet de komende decennia anders, vindt Eric-Jan, te beginnen met de ontharding van de stad die vaak van gevel tot gevel verhard is.
Dat is weliswaar laag in beheerskosten, maar het veroorzaakt ook hedendaagse problemen zoals hittestress, wateroverlast, en te weinig biodiversiteit. Daarom experimenteert LOLA met veel minder verharding en veel meer groenaanleg. En dat mag best radicaal.
“De stad van onze dromen kun je zien als een natuurgebied, een nationaal park waar we als mensen samenleven met flora en fauna”, zegt Eric-Jan.
Ontharden
Dat kan volgens hem in alle steden: “Het concept stad moeten we opnieuw uitvinden, dat is verouderd. Over de ideale stad denken we al lang niet meer na, we bouwen alleen maar een straatje erbij. Dat is niet toekomstgericht.
Ik zou het mooi vinden als steden een dooradering van groen zouden hebben, dat je echt natuur tot aan je voordeur hebt. We kunnen al beginnen met overtollige verharding eruit te halen. Zulk soort kleine ingrepen hebben grote impact.
Ik ben ervan overtuigd dat de stad een heel andere aanblik krijgt als al het overtollige grijs eruit gaat.”
Verwildering in de Stad
Kansen zijn er genoeg. In Zwolle gaat LOLA aan de slag met Urban Rewilding. Echte, wilde natuur die niet geschoffeld en aangeharkt is. Dat staat haaks op wat we in Nederland gewend zijn.
“Oevers die eroderen, bomen die mogen volgroeien maar ook vervallen, spontane soorten die naar voren komen in groenperken. Veel meer de natuur z’n gang laten gaan”, legt Eric-Jan uit. “Dat klinkt makkelijk, maar dat is het niet”, reageert Peter. “Het vraagt een omslag in de beheercultuur. We zijn gewend alles op te ruimen, terwijl Urban Rewilding gaat over loslaten.
Beheerd wordt er nog steeds, maar op een andere manier. Laten gaan wat goed gaat en ingrijpen op wat er niet goed gaat. Komt er een soort op die je liever niet wilt hebben, bijvoorbeeld de Japanse duizendknoop, dan zorg je dat die wordt opgeruimd.”
Functionaliteit door Technologie
De nieuwe groene stad is meer dan mooi, ze heeft een functie. Die functionaliteiten ontwerpen is een complex proces waarbij moderne technologie goed van pas komt.
“Op een gegeven moment lopen we tegen de limieten aan van wat we zelf kunnen bedenken en hebben we wat meer rekenkundige kracht nodig om de complexiteit van het landschap te reduceren en te veranderen in iets wat klimaatbestendiger is, meer absorptievermogen heeft en meer biodiversiteit dan voorheen.
Door middel van bijvoorbeeld de inzet van kunstmatige intelligentie kunnen we inzichtelijk maken welke maatregelen we kunnen nemen tegen hittestress bijvoorbeeld, in plaats van op ons gevoel afgaan”, zegt Eric-Jan.
De Groene Kaap, een Moderne Klassieker
Het gedachtengoed van LOLA komt tot leven in een project als De Groene Kaap op Katendrecht, Rotterdam, inmiddels een moderne klassieker. Van de oppervlakte die is ontstaan door verdichting is goed gebruik gemaakt.
Binder, onderdeel van De Enk, voerde het uit. “We hebben groen nodig om gelukkig en gezond te zijn. Daarom moet verdichting hand in hand gaan met vergroening”, zegt Peter.
“In feite ontstaat er meer oppervlak als je iets bouwt, dus je kunt vier keer meer vergroenen. Op die manier voeg je natuur toe in plaats van dat je die inneemt.”
De Zaanse Helden, een Blik in de Toekomst
In Zaandam brengen LOLA en De Enk deze filosofieën opnieuw in praktijk. De daktuin van de Zaanse Helden wordt een openbare groene stadsoase die aansluit op het nabijgelegen Zaanse slagenlandschap.
Eilandjes met verschillende planten en nestkasten voor diersoorten die in de Zaanstreek voorkomen brengen de natuur letterlijk tot aan de voordeur van de bewoners. Voor zowel De Enk als LOLA is dit project een referentie voor de toekomst.
“We kunnen de wereld buiten alleen maar mooier maken als er ook mensen zijn die de plannen daarvoor maken.
Zonder de LOLA’s van deze wereld kunnen wij niet bestaan”, besluit Peter.
De Enk 10 Jaar Jubileum 2014 - 2024. Voor meer informatie ga naar: deenkgroenengolf.nl