De Ontwikkeling Van Golfbaan Heelsum
De plannen voor een golfbaan in de gemeente Heelsum, stuitten op veel verzet, onder andere van natuurorganisaties. Toch kregen de initiatiefnemers hun zin. In 2003 werd de splinternieuwe golfbaan bij Heelsum, aangelegd door De Enk groen & golf, geopend. Met een ontwerp dat grotendeels bepaald – en beperkt - werd door de geschiedenis van het perceel. En dus ging de baan nog een keer op de schop.
Vliegtuigen En Gletsjers
De grond waarop de golfbaan ligt kent namelijk een rijke historie. Hier landden de geallieerden voor Operatie Market Garden die een einde maakte aan de Tweede Wereldoorlog.
Maar de geschiedenis gaat veel verder terug. 10000 jaar geleden lag er een gletsjer. Door stijgende temperaturen bleven daar alleen de spoelzandvlakten van over.
Daarna was het gebied lange tijd een uitgestrekt heidelandschap, tot het rond 1900 werd ontgonnen voor de landbouw. Het is deze natuur- en cultuurhistorische waarde die bepalend was voor het ontwerp van de golfbaan. ‘We mochten niet meer dan een halve meter omhoog of omlaag werken en dat alleen nog op bepaalde plekken’, herinnert toenmalig baanmanager Gert Mulder zich.
Gert Mulder.
Beetje Saai
Maar al die beperkingen maakten de baan saai. ‘Na twee jaar al moesten we concluderen dat de vormgeving door alle discussies en restricties beperkt was gebleven’, gaat Mulder verder.
‘Het mocht wel wat natuurlijker. Maar hoe konden we natuur en golf hier met elkaar combineren? Ik golfde zelf regelmatig in Engeland waar de klassieke heidebanen heel populair waren. We zaten hier al op heideterrein, dus we hadden alle kans om hier een golfbaan met een heidekarakter te creëren.
Samen met De Enk hebben we een aantal van die banen bezocht en een plan gemaakt voor de reconstructie. Niet de directie ging mee, maar de mensen die het uit moesten voeren. Dat heb ik altijd zeer gewaardeerd.’
Gert Mulder
Oud-baanmanager
‘Niet de directie ging mee, maar de mensen die het uit moesten voeren.
Dat heb ik altijd zeer gewaardeerd.’
Gert Mulder
Oud - baanmanager
Naar Schots En Engels Voorbeeld
Er waren drie trips naar Engeland en Schotland voor nodig om de ontbrekende kennis op te halen. Ook voor Arthur Berends van De Enk was het pionieren: ‘We stonden aan de vooravond van de omwenteling van supergecultiveerd naar meer natuurlijke golfbanen, maar we wisten nog niet hoe we het aan moesten pakken.
Uiteindelijk hebben we een pilot gedraaid met een baanarchitect die ons liet zien hoe we de baan op een natuurlijke manier konden verruigen.
Hij stak een plag uit, liet die vanaf 3 meter hoogte vallen en gaf ons de opdracht die zo te laten liggen.’
Terug Naar De Hei
Met de Ginkelse heide als buur en zand als ondergrond, lag de terugkeer van heide voor de hand. Die had het hier immers eeuwenlang goed gedaan. Maar de weg ernaartoe kende ook de nodig hobbels.
‘Voordat je een mooi heideveld hebt, komt er eerst veel onkruid op dat weggehouden moet worden van de tees’, legt oud-baancommissaris Adrie van der Werf uit.
Bovendien wilden Gert en Adrie de zandrivieren, de overblijfselen van de gletsjer, meer zichtbaar maken. ‘Twee derde van het terrein is natuur, een derde is golfspel.
We zijn steeds op zoek geweest naar de balans tussen de natuur, de historie en het belang van de spelers.’
‘We zijn steeds op zoek geweest naar de balans tussen de natuur, de historie en het belang van de spelers.’
Adrie van der Werf
Oud-baancommissaris
Challenge And Charm
Met dat laatste zit het wel goed: de Heelsumse steeg naar positie 15 in de golfbaanranglijsten. De baan heeft ‘challenge and charm’, zoals de Engelsen zeggen.
En dankzij de zandgronden is de baan het hele jaar bespeelbaar.
Niet alleen de golfers profiteren van dit stukje natuur. Het terrein is voor iedereen toegankelijk. ‘Hondenbezitters zijn blij met ons’, zegt Mulder.
‘Het levert een mooi ommetje op.’
Van Mono Naar Bio
Ook de biodiversiteit leefde op. Logisch, legt Adrie van der Werf uit. ‘De landbouwgrond die hier eerst lag is sterk bemeste monocultuur. Dan krijg je relatief monotone natuur.
Als je op de juiste plekken verschraalt, zoals wij gedaan hebben, krijg je een populatie die heel divers is. Dat is ook gebleken. We hebben hier 330 plantensoorten. Mossen, kruiden en grassen, waaronder zeldzame soorten.
Daar komen verschillende diersoorten op af zoals dassen, slangen, konijnen en vogels. En natuurlijk veel insecten.
De biologen die ik uitgenodigd had om een kijkje te komen nemen, waren lyrisch over alle bijenholletjes die ze ontdekten en alle soorten kleine insecten. Dankzij het beleid dat hier gevoerd is, hebben we de natuur hier een plek kunnen geven.’
‘Daar komen verschillende diersoorten op af zoals dassen, slangen, konijnen en vogels en natuurlijk veel insecten.’
Adrie van der Werf
Oud-baancommissaris
En Door…
Nu de baan haar natuurlijke karakter heeft, blijven golfbaan Heelsum en De Enk pionieren, tegenwoordig vooral op het gebied van onderhoud.
Huidig baanmanager Gerd-Jan Toonen: ‘Omdat we geen bestrijdingsmiddelen gebruiken zijn we steeds op zoek naar nieuwe, biologische alternatieven zoals schimmelresistente grassoorten.
Dat doen we steeds in nauwe samenwerking met De Enk en met hoofdgreenkeeper Jeroen Brouwer de Koning, die hier al heel lang werkt en de baan door en door kent.’
Ook innovaties zoals waterbesparende maatregelen worden hier getest. Daarin blijft de Heelsumse een voorloper.
‘Samen komen we heel ver’, zegt Arthur Berends die namens De Enk al sinds het begin bij de golfbaan betrokken is.
‘Uiteindelijk hebben we met z’n allen één doel: een zo mooi mogelijke golfbaan neerleggen, met een zo goed mogelijke kwaliteit.
Voor de golfers en voor de omgeving.’
Te Vriend Houden
En de natuurorganisaties? Die zijn om. ‘Het mooiste wapenfeit vind ik de samenwerking met Natuurmonumenten bij de transplantatie van heide van de Ginkelse hei naar onze golfbaan’, zegt Gert Mulder.
De Enk 10 Jaar Jubileum 2014 - 2024. Voor meer informatie ga naar: deenkgroenengolf.nl
De Ontwikkeling Van Golfbaan Heelsum
De plannen voor een golfbaan in de gemeente Heelsum, stuitten op veel verzet, onder andere van natuurorganisaties. Toch kregen de initiatiefnemers hun zin. In 2003 werd de splinternieuwe golfbaan bij Heelsum, aangelegd door De Enk groen & golf, geopend. Met een ontwerp dat grotendeels bepaald – en beperkt - werd door de geschiedenis van het perceel. En dus ging de baan nog een keer op de schop.
Vliegtuigen En Gletsjers
De grond waarop de golfbaan ligt kent namelijk een rijke historie. Hier landden de geallieerden voor Operatie Market Garden die een einde maakte aan de Tweede Wereldoorlog. Maar de geschiedenis gaat veel verder terug. 10000 jaar geleden lag er een gletsjer.
Ontwerp van de golfbaan
Door stijgende temperaturen bleven daar alleen de spoelzandvlakten van over. Daarna was het gebied lange tijd een uitgestrekt heidelandschap, tot het rond 1900 werd ontgonnen voor de landbouw. Het is deze natuur- en cultuurhistorische waarde die bepalend was voor het ontwerp van de golfbaan. ‘We mochten niet meer dan een halve meter omhoog of omlaag werken en dat alleen nog op bepaalde plekken’, Gert Mulder.
Beetje Saai
Maar al die beperkingen maakten de baan saai. ‘Na twee jaar al moesten we concluderen dat de vormgeving door alle discussies en restricties beperkt was gebleven’, gaat Mulder verder. ‘Het mocht wel wat natuurlijker. Maar hoe konden we natuur en golf hier met elkaar combineren?
Golfbaan met heidekarakter
Ik golfde zelf regelmatig in Engeland waar de klassieke heidebanen heel populair waren. We zaten hier al op heideterrein, dus we hadden alle kans om hier een golfbaan met een heidekarakter te creëren.
Samen met De Enk hebben we een aantal van die banen bezocht en een plan gemaakt voor de reconstructie. Niet de directie ging mee, maar de mensen die het uit moesten voeren. Dat heb ik altijd zeer gewaardeerd.’
‘Niet de directie ging mee, maar de mensen die het uit moesten voeren.
Dat heb ik altijd zeer gewaardeerd.’
Gert Mulder
Oud - baanmanager
Naar Schots En Engels Voorbeeld
Er waren drie trips naar Engeland en Schotland voor nodig om de ontbrekende kennis op te halen. Ook voor Arthur Berends van De Enk was het pionieren: ‘We stonden aan de vooravond van de omwenteling van supergecultiveerd naar meer natuurlijke golfbanen, maar we wisten nog niet hoe we het aan moesten pakken.
Verruigen van de baan
Uiteindelijk hebben we een pilot gedraaid met een Schotse baanmanager die ons liet zien hoe we de baan op een natuurlijke manier konden verruigen. Hij stak een plag uit, liet die vanaf 3 meter hoogte vallen en gaf ons de opdracht die zo te laten liggen.’
Terug Naar De Hei
Met de Ginkelse heide als buur en zand als ondergrond, lag de terugkeer van heide voor de hand. Die had het hier immers eeuwenlang goed gedaan. Maar de weg ernaartoe kende ook de nodig hobbels.
‘Voordat je een mooi heideveld hebt, komt er eerst veel onkruid op dat weggehouden moet worden van de tees’, legt Adrie van der Werf uit.
Opzoek naar balans
Bovendien wilden Gert en Adrie de zandrivieren, de overblijfselen van de gletsjer, meer zichtbaar maken. ‘Twee derde van het terrein is natuur, een derde is golfspel. We zijn steeds op zoek geweest naar de balans tussen de natuur, de historie en het belang van de spelers.’
‘We zijn steeds op zoek geweest naar de balans tussen de natuur, de historie en het belang van de spelers.’
Adrie van der Werf
Oud-baancommissaris
Challenge And Charm
Met dat laatste zit het wel goed: de Heelsumse steeg naar positie 15 in de golfbaanranglijsten. De baan heeft ‘challenge and charm’, zoals de Engelsen zeggen.
Toegankelijk voor iedereen
En dankzij de zandgronden is de baan het hele jaar bespeelbaar. Niet alleen de golfers profiteren van dit stukje natuur. Het terrein is voor iedereen toegankelijk. ‘Hondenbezitters zijn blij met ons’, zegt Mulder. ‘Het levert een mooi ommetje op.’
Van Mono Naar Bio
Ook de biodiversiteit leefde op. Logisch, legt Adrie van der Werf uit. ‘De landbouwgrond die hier eerst lag is sterk bemeste monocultuur. Dan krijg je relatief monotone natuur.
Als je op de juiste plekken verschraalt, zoals wij gedaan hebben, krijg je een populatie die heel divers is. Dat is ook gebleken. We hebben hier 330 plantensoorten. Mossen, kruiden en grassen, maar ook zeldzame soorten.
Een plek voor de natuur
Daar komen verschillende diersoorten op af zoals dassen, slangen, konijnen en vogels. En natuurlijk veel insecten.De biologen die ik uitgenodigd had om een kijkje te komen nemen, waren lyrisch over alle bijenholletjes die ze ontdekten en alle soorten kleine insecten. Dankzij het beleid dat hier gevoerd is, hebben we de natuur hier een plek kunnen geven.’
‘Daar komen verschillende diersoorten op af zoals dassen, slangen, konijnen en vogels en natuurlijk veel insecten.’
Adrie van der Werf
Oud-baancommissaris
En Door…
Nu de baan haar natuurlijke karakter heeft, blijven golfbaan Heelsum en De Enk pionieren, tegenwoordig vooral op het gebied van onderhoud. Huidig baanmanager Gerd-Jan Toonen: ‘Omdat we geen bestrijdingsmiddelen gebruiken zijn we steeds op zoek naar nieuwe, biologische alternatieven zoals schimmelresistente grassoorten.
Dat doen we steeds in nauwe samenwerking met De Enk en met hoofdgreenkeeper Jeroen Brouwer de Koning, die hier al heel lang werkt en de baan door en door kent.’ Ook innovaties zoals waterbesparende maatregelen worden hier getest. Daarin blijft de Heelsumse een voorloper.
Één doel
‘Samen komen we heel ver’, zegt Arthur Berends die namens De Enk al sinds het begin bij de golfbaan betrokken is. ‘Uiteindelijk hebben we met z’n allen één doel: een zo mooi mogelijke golfbaan neerleggen, met een zo goed mogelijke kwaliteit. Voor de golfers en voor de omgeving.’
Te Vriend Houden
En de natuurorganisaties? Die zijn om. ‘Het mooiste wapenfeit vind ik de samenwerking met Natuurmonumenten bij de transplantatie van heide van de Ginkelse hei naar onze golfbaan’, zegt Gert Mulder.
‘En de IVN houdt hier ieder jaar zijn ledenverenigingen’, vult Adrie van der Werf aan.
De Enk 10 Jaar Jubileum 2014 - 2024.
Voor meer informatie ga naar: deenkgroenengolf.nl